|
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � (Re: عمر التاج)
|
ستنا بت عجيب ملكة شندى والجعليين-حيدر المكاشفى ﻧﻬﺪﻱ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺴﻴﺮﺓ ﺍﻟﻤﺨﺘﺼﺮﺓ ﺟﺪﺍ ﻟﻠﻤﻠﻜﺔ ﺳﺘﻨﺎ ﺍﻟﺘﻲ ﺣﻜﻤﺖ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺷﻨﺪﻱ ﻻﻭﻟﺌﻚ ﺍﻟﺬﻳﻦ ﺭﻓﻀﻮﺍ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺍﻣﺮﺃﺓ ﻭﺍﻟﻴﺎ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺑﺰﻋﻢ ﺑﺎﻃﻞ ﻭﺟﻬﻞ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺄﻥ ( ﺭﺟﻮﻟﺘﻬﻢ ﻭﺷﻨﺒﺎﺗﻬﻢ ) ﻭﺍﺭﺛﻬﻢ ﻭﺛﻘﺎﻓﺘﻬﻢ ﻻ ﺗﺴﻤﺢ ﺑﺬﻟﻚ .. ﺗﻘﻮﻝ ﺳﻴﺮﺓ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺴﻴﺪﺓ ﺍﻟﻌﻈﻴﻤﺔ، ﺇﻧﻬﺎ ﺳﺘﻨﺎ ﺑﺖ ﻋﺠﻴﺐ ﺍﻟﺘﻲ ﺣﻜﻤﺖ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺷﻨﺪﻱ ﻓﻲ ﺍﻟﻘﺮﻥ ﺍﻟﺜﺎﻣﻦ ﻋﺸﺮ ﻭﻛﺎﻥ ﻟﻬﺎ ﻧﻔﻮﺫﺍً ﻛﺒﻴﺮﺍً، ﻭﻗﺼﺘﻬﺎ ﺗﺜﺒﺖ ﺃﻥ ﺃﻫﻠﻨﺎ ﺍﻟﺠﻌﻠﻴﻴﻦ ﻟﻴﺲ ﻛﻤﺎ ﻳﻘﺎﻝ ﻋﻨﻬﻢ ﺍﻧﻬﻢ ﻳﻀﻄﻬﺪﻭﻥ ﺍﻟﻤﺮﺃﺓ، ﺑﺪﻟﻴﻞ ﻗﺒﻮﻟﻬﻢ ﺑﻤﻠﻜﺔ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺣﻜﻤﺖ ﺣﺎﺿﺮﺗﻬﻢ ﺷﻨﺪﻱ ﻭﻛﺎﻧﺖ ﺫﺍﺕ ﻫﻴﺒﺔ ﻭﺟﻼﻝ . ﻭﺍﻟﻤﻠﻜﺔ ﺳﺘﻨﺎ ﻫﻲ ﺳﺘﻨﺎ ﺑﻨﺖ ﻋﺠﻴﺐ ﺑﻦ ﺍﻟﻌﻘﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﺠﻴﺐ ( ﻋﺠﻴﺐ ﺍﻟﻜﺒﻴﺮ ﺃﻭ ﻋﺠﻴﺐ ﺍﻟﻤﺎﻧﺠﻠﻚ ) ﻭﻫﻲ ﺍﺧﺖ ﺍﻻﻣﻴﻦ ﻭﺩ ﻋﺠﻴﺐ ﻭﺍﺧﺖ ﻋﺒﺪ ﺍﻟﻠﻪ ﻭﺩ ﻋﺠﻴﺐ . ﻭﻛﺎﻥ ﺃﻭﻝ ﺗﻮﺛﻴﻖ ﻭﺫﻛﺮ ﻟﻠﻤﻠﻜﺔ ﺳﺘﻨﺎ ﺟﺎﺀ ﻓﻲ ﺗﻮﺛﻴﻖ ﻭﺩ ﺿﻴﻒ ﺍﻟﻠﻪ ﻟﺴﻴﺮ ﺍﻟﺸﻴﻮﺥ ﻭﺍﻷﻭﻟﻴﺎﺀ ﺣﻴﺚ ﻗﺎﻝ ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺏ ( ﺍﻟﻄﺒﻘﺎﺕ ) ﻭﻫﻮ ﻳﺤﻜﻲ ﻋﻦ ﻛﺮﺍﻣﺔ ﻟﻠﺸﻴﺦ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﻭﺩ ﺑﺮﻱ، ﻭﻗﻌﺖ ﻟﻪ ﻛﺮﺍﻣﺔ ﻣﻊ ﺍﺩﺭﻳﺲ ﻣﻠﻚ ﺍﻟﺴﻌﺪﺍﺏ، ﻭﺍﻟﺴﺒﺐ ﺃﻥ ﺭﺟﻼً ﻣﻦ ﻧﺎﺱ ﻗﺮﻱ ﻳﻘﺎﻝ ﻟﻪ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﻭﻟﺪ ﺍﻟﻀﻮ ﺩﻓﻊ ﻟﻪ ﺍﻟﻤﻠﻚ ﻋﺒﺪ ﺍﻟﺴﻼﻡ ﺩﺍﺭﺍ، ﻓﻠﻤﺎ ﻭﻟﻲ ﺇﺩﺭﻳﺲ ﺃﺧﺬﻫﺎ ﻣﻨﻪ ﻓﻮﻗﻊ ﻋﻠﻲ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﻭﻟﺪ ﺑﺮﻱ ﻓﺠﺎﺀﻩ ﻓﻲ ﻗﺮﻱ ﺣﻴﻦ ﺯﻭﺍﺟﻪ ﻟﺴﺘﻨﺎ ﺑﻨﺖ ﺍﻟﺸﻴﺦ ﻋﺠﻴﺐ ( ﻭﻣﻦ ﺍﻟﻤﻌﺮﻭﻑ ﻋﻦ ﻭﺩ ﺿﻴﻒ ﺍﻟﻠﻪ ﺗﻮﺛﻴﻘﻪ ﻟﻜﺜﻴﺮ ﻣﻦ ﺍﻟﻨﺴﺎﺀ ﻣﻦ ﺑﻨﺎﺕ ﻭﺃﻣﻬﺎﺕ ﺍﻟﺸﻴﻮﺥ ﻭﻧﺴﺒﻪ ﺍﻟﺸﻴﻮﺥ ﻻﻣﻬﺎﺗﻬﻦ ﻣﻤﺎ ﻳﻮﺿﺢ ﺍﻟﺪﻭﺭ ﺍﻟﻜﺒﻴﺮ ﻟﻠﻤﺮﺃﺓ ﻓﻲ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺩﻭﻟﺔ ﺍﻟﻔﻮﻧﺞ ﻭﺍﻟﺪﻭﻳﻼﺕ ﺍﻟﺴﻮﺩﺍﻧﻴﺔ ﺍﻟﻤﻌﺎﺻﺮﺓ ﻟﻬﺎ ﻓﻲ ﺫﻟﻚ ﺍﻟﻮﻗﺖ . ﻟﻜﻦ ﺃﻏﻠﺐ ﺍﻻﺷﺎﺭﺍﺕ ﻟﺪﻭﺭ ﺍﻟﻤﻠﻜﺔ ﺳﺘﻨﺎ ﻧﺠﺪﻫﺎ ﻓﻲ ﻛﺘﺐ ﺍﻟﺮﺣﺎﻟﺔ ﺣﻴﺚ ﺟﺎﺀ ﺫﻛﺮﻫﺎ ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺏ ﺍﻟﺮﺣﺎﻟﺔ ﺟﻴﻤﺲ ﺑﺮﻭﺱ ( The life and adventure of James Bruce, the African Traveller ) ﺣﻴﺚ ﻳﺤﻜﻲ ﻓﻴﻪ ﻣﻘﺎﺑﻠﺘﻪ ﻟﻠﻤﻠﻜﺔ ﺳﺘﻨﺎ ﻭﻃﺮﻳﻘﺔ ﺗﺮﺣﻴﺒﻬﺎ ﺑﻪ ﻭﺣﻮﺍﺭﺗﻬﻤﺎ، ﻛﻤﺎ ﺫﻛﺮ ﻓﻴﻪ ﺃﻳﻀﺎَ ﺯﻭﺟﻬﺎ ﺇﺩﺭﻳﺲ ﻭﻟﻢ ﻳﻘﻞ ﺑﺄﻧﻪ ﻛﺎﻥ ﻣﻠﻜﺎ ﺑﻞ ﺍﻟﻮﺍﺿﺢ ﺃﻥ ﺍﻟﻤﻠﻚ ﻛﺎﻥ ﻋﻨﺪ ﺳﺘﻨﺎ ﻧﻔﺴﻬﺎ ﻭﻟﻴﺲ ﻣﻮﺭﻭﺛﺎً ﻋﻦ ﺯﻭﺟﻬﺎ، ﻛﻤﺎ ﺟﺎﺀ ﺫﻛﺮﻫﺎ ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺑﺎﺕ ﺍﻟﺮﺣﺎﻟﺔ ﺍﻟﻔﺮﻧﺴﻲ ﻛﺎﺑﻮ، ﻭﻗﺪ ﻧﻘﻞ ﻛﻞ ﻣﻦ ﺑﻮﺭﻛﻬﺎﺭﺩﺕ ﻭﺍﻵﻥ ﻣﻮﺭﻫﻴﺪ ﻋﻦ ﺑﺮﻭﺱ ﻛﺘﺎﺑﺘﻪ ﻋﻨﻬﺎ ﻭﻭﺻﻔﻪ ﻟﻬﺎ . ﻭﻳﺒﺪﻭ ﺍﻥ ﺗﻤﻠﻚ ﺍﻟﻨﺴﺎﺀ ﻭﺩﻭﺭﻫﻦ ﻓﻲ ﺗﺤﺪﻳﺪ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﻟﻤﻠﻚ ﻟﻢ ﻳﻜﻦ ﺷﻴﺌﺎ ﻧﺎﺩﺭﺍ، ﺣﻴﺚ ﻳﺬﻛﺮ ﺑﻮﺭﻛﻬﺎﺭﺩﺕ ﻭﺍﻟﺬﻱ ﺯﺍﺭ ﺷﻨﺪﻱ ﻓﻲ 1818 ( ﺃﻱ ﺑﻌﺪ ﺣﻮﺍﻟﻲ 40 ﻋﺎﻣﺎ ﻣﻦ ﺯﻳﺎﺭﺓ ﺑﺮﻭﺱ ) ﺃﻥ ﺍﻟﻨﺴﺎﺀ ﻓﻲ ﺷﻨﺪﻱ ﻟﻌﺒﻦ ﺩﻭﺭﺍً ﻛﺒﻴﺮﺍً ﻓﻲ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﻟﻤﻠﻚ ﻫﻨﺎﻙ . ﻭﻗﺪ ﻭﺛﻘﺖ ﺟﺎﻧﻴﺲ ﺑﺎﺗﺮﻳﺸﻴﺎ ﺑﻮﺩﻱ ﻫﺬﺍ ﺍﻷﻣﺮ ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ ﻋﻦ ﺍﻟﺰﺍﺭ ﻓﻲ ﺷﻤﺎﻝ ﺍﻟﺴﻮﺩﺍﻥ ( Wombs and Alien spirits: Women, Men, and the Zār cult in Northern Sudan ) ﻭﻻ ﻳﻤﻜﻦ ﺍﻟﻨﻈﺮ ﺍﻟﻰ ﺩﻭﺭ ﺳﺘﻨﺎ ﺩﻭﻥ ﻣﻌﺮﻓﺔ ﺩﻭﺭ ﺍﺑﻴﻬﺎ، ﻓﺎﻟﺮﺍﺟﺢ ﺃﻧﻬﺎ ﻭﺭﺛﺖ ﺍﻟﻤﻠﻚ ﻋﻦ ﺍﺑﻴﻬﺎ ﻻ ﻋﻦ ﺯﻭﺟﻬﺎ ( ﻛﻤﺎ ﺗﻘﻮﻝ ﻣﻌﻈﻢ ﺍﻟﺮﻭﺍﻳﺎﺕ ) ، ﻓﺄﺑﻴﻬﺎ ﻫﻮ ﺍﻟﺸﻴﺦ ﻋﺠﻴﺐ ﺍﻟﻤﺎﻧﺠﻠﻚ، ﻭﻳﺨﺘﻠﻒ ﺍﻟﻨﺎﺱ ﺣﻮﻝ ﻣﻌﻨﻲ ﺍﻟﻠﻘﺐ، ﻓﺎﻟﺒﻌﺾ ﻳﻘﻮﻟﻮﻥ ﺇﻥ ﺍﺻﻠﻪ ﻓﻮﻧﺠﻲ، ﺑﻴﻨﻤﺎ ﻳﺬﻫﺐ ﺍﻟﺒﻌﺾ ﻟﺘﻌﺮﻳﺒﻪ ﺑﺄﻧﻪ ﺍﺧﺘﺼﺎﺭ ﻟﺘﻌﺒﻴﺮ ( ﻣﺎ ﻧﺠﻞ ﺍﻻ ﺍﻳﺎﻙ ) ، ﻭﻗﺪ ﻭﺻﻔﺖ ﻣﻤﻠﻜﺘﻪ ﺑﺎﻟﻤﺎﻧﺠﻠﻴﺔ، ﻭﻗﺪ ﻛﺎﻥ ﺍﻟﺮﺟﻞ ﻣﺤﺎﺭﺑﺎً ﻭﺷﻴﺨﺎً ﻭﻗﺪ ﺻﺎﻫﺮ ﺃﻫﻞ ﺍﻟﺸﺮﻕ، ﻭﻛﺎﻥ ﻟﻪ ﺍﻫﺘﻤﺎﻡ ﺑﺎﻟﻌﻠﻢ ﻭﺍﻟﺪﻳﻦ ﺑﻞ ﻳﻌﺪﻩ ﺍﻟﺒﻌﺾ ﺷﻴﺨﺎً ﻭﻭﻟﻴﺎً . ﻭﻧﺠﺪ ﺗﻮﺛﻴﻘﺎً ﻭﺍﺿﺤﺎً ﻟﻠﻨﺴﺎﺀ ﻣﻦ ﺣﻮﻝ ﺍﻟﺸﻴﺦ ﻋﺠﻴﺐ ﺍﻟﻤﺎﻧﺠﻠﻚ، ﻓﺄﻣﻪ ﻫﻲ ﺑﻨﺖ ﺍﻟﺸﺮﻳﻒ ﺍﻟﺤﺎﺝ ﺃﺑﻮﺩﻧﺎﻧﺔ ، ﻭﻗﺪ ﺯﻭﺝ ﺇﺑﻨﻪ ﻋﺜﻤﺎﻥ ﻟﻤﺮﻳﻢ ﺑﺖ ﺍﻟﺸﻴﺦ ﻋﺸﻴﺐ، ﻣﻤﺎ ﻳﺪﻟﻞ ﻋﻠﻰ ﺩﻭﺭ ﺍﻟﻨﺴﺎﺀ ﺍﻟﻜﺒﻴﺮ ﺣﻮﻝ ﺍﻟﺮﺟﻞ، ﻭﻟﻴﺲ ﻣﻦ ﺍﻟﻐﺮﻳﺐ ﻓﻲ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺤﺎﻟﺔ ﺍﻥ ﻳﺬﻛﺮﻫﺎ ﻭﺩ ﺿﻴﻒ ﺍﻟﻠﻪ ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺑﻪ ﻭﻳﺬﻛﺮ ﺗﻔﺎﺻﻴﻼ ﻣﺘﻌﻠﻘﺔ ﺑﺰﻭﺍﺟﻬﺎ . ﻭﻭﻓﻘﺎً ﻟﺒﺮﻭﺱ ﻓﻔﻲ ﻋﺎﻡ 1772 ﻡ ﻛﺎﻧﺖ ﺷﻨﺪﻱ ﻗﺮﻳﺔ ﻛﺒﻴﺮﺓ ﺃﻭ ﺑﺎﻷﺣﺮﻯ ﻣﺪﻳﻨﺔ ﺻﻐﻴﺮﺓ ﺗﺤﺘﻮﻱ ﻋﻠﻰ ﺣﻮﺍﻟﻲ 250 ﺑﻴﺖ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺮﺍﺻﺔ ﺍﻟﺒﻨﺎﺀ، ﻭﻳﻘﻊ ﺍﻟﻘﺼﺮ ﺍﻟﻤﻠﻜﻲ ﻟﺴﺘﻨﺎ ﺣﻮﺍﻟﻲ ﻧﺼﻒ ﻣﻴﻞ ﻣﻦ ﺍﻟﻤﺪﻳﻨﺔ، ﻭﻳﻘﻮﻝ ﺑﺮﻭﺱ ﺇﻥ ﺷﻨﺪﻱ ﺫﻛﺮﺗﻪ ﺑﻤﺮﻭﻱ ﺍﻟﻘﺪﻳﻤﺔ، ﺣﻴﻦ ﻭﺟﺪ ﻓﻴﻬﺎ ﺑﻌﺾ ﺍﻻﺛﺎﺭ ﺍﻟﻘﺪﻳﻤﺔ، ﻭﻳﻘﻮﻝ ﺇﻧﻪ ﻛﺎﻥ ﻫﻨﺎﻙ ﺑﻴﺘﻴﻦ ﺃﻭ ﺛﻼﺛﺔ ﻣﻘﺒﻮﻟﺔ ﺍﻟﺒﻨﺎﺀ ﺃﻣﺎ ﺑﻘﻴﺔ ﺍﻟﺒﻴﻮﺕ ﻓﻜﺎﻧﺖ ﻣﺒﻨﻴﺔ ﺑﺸﻜﻞ ﺭﺩﺉ . ﻭﺭﻏﻢ ﻫﺬﺍ ﻓﻘﺪ ﻛﺎﻧﺖ ﺷﻨﺪﻱ ﻣﺮﻛﺰﺍً ﺗﺠﺎﺭﻳﺎ ﺣﻴﺚ ﻛﺎﻧﺖ ﺍﻟﻘﻮﺍﻓﻞ ﺗﺄﺗﻲ ﺇﻟﻴﻬﺎ ﻣﻦ ﺳﻨﺎﺭ ﻭﻣﺼﺮ ﻭﺳﻮﺍﻛﻦ ﻭﻛﺬﻟﻚ ﻛﺮﺩﻓﺎﻥ ﻭﺍﻟﺘﻲ ﻳﺒﺪﻭ ﺃﻧﻬﺎ ﻛﺎﻧﺖ ﻣﻌﺒﺮﺍً ﺁﺧﺮﺍً ﺍﻟﻰ ﻣﺼﺮ ﻭﺧﺼﻮﺻﺎ ﺑﻌﺪ ﻗﻄﻊ ﺍﻟﻄﺮﻳﻖ ﺑﻴﻦ ﺩﻧﻘﻼ ﻭﺻﺤﺮﺍﺀ ﺑﻴﻮﺿﺔ .. ﻭﺑﻌﺪ .. ﻫﺬﻩ ﻟﻤﺤﺔ ﺳﺮﻳﻌﺔ ﻣﻦ ﺳﻴﺮﺓ ﺍﻟﺴﻴﺪﺓ ﺍﻟﺴﻮﺩﺍﻧﻴﺔ ﺍﻟﺼﻤﻴﻤﺔ ﻭﺍﻟﻌﻈﻴﻤﺔ ﺍﻟﺘﻰ ﺣﻜﻤﺖ ﺷﻨﺪﻯ، ﻭﻫﻰ ﻭﺍﺣﺪﺓ ﻣﻦ ﻛﺜﻴﺮﺍﺕ ﻣﻦ ﻧﺴﺎﺋﻨﺎ ﺫﻭﺍﺕ ﺍﻻﺛﺮ ﻭﺍﻟﻨﻔﻮﺫ ﻓﻲ ﺗﺎﺭﻳﺨﻨﺎ ﺍﻻﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭﺍﻟﺴﻴﺎﺳﻲ، ﺃﻣﺜﺎﻝ ﻋﺠﻮﺑﺔ، ﻣﻬﻴﺮﺓ ﺑﺖ ﻋﺒﻮﺩ، ﺻﻔﻴﺔ ﺑﺖ ﺻﺒﻴﺮ، ﺭﺍﺑﺤﺔ ﺍﻟﻜﻨﺎﻧﻴﺔ، ﻧﺼﺮﺓ ﺑﺖ ﻋﺪﻻﻥ، ﻣﻨﺪﻱ ﺑﺖ ﺍﻟﺴﻠﻄﺎﻥ ﻋﺠﺒﻨﺎ، ﺗﺎﺟﺔ ﺃﺧﺖ ﺍﻟﺴﻠﻄﺎﻥ ﻋﻠﻲ ﺩﻳﻨﺎﺭ .. ﻭ ... ﻭ .. ﻡﻥ ﻧﺴﺎﺋﻨﺎ ﺍﻟﻤﺎﺟﺪﺍﺕ ﺍﻟﻼﺋﻲ ﺗﺮﻛﻦ ﺃﺛﺮﺍً ﻭﺑﺼﻤﺔ ﻓﻲ ﺗﺎﺭﻳﺨﻨﺎ ﺍﻟﺴﻴﺎﺳﻲ ﻭﺍﻻﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭﻣﻮﺭﻭﺛﻨﺎ ﺍﻟﺜﻘﺎﻓﻲ
|
|
|
|
|
|
|
العنوان |
الكاتب |
Date |
حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن نهر النيل أبدا .. | عمر التاج | 01-18-21, 06:57 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-18-21, 07:03 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | صديق مهدى على | 01-18-21, 07:04 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-18-21, 07:07 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-18-21, 07:07 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Abureesh | 01-18-21, 07:23 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | علاء سيداحمد | 01-18-21, 07:24 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-18-21, 07:47 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | اخلاص عبدالرحمن المشرف | 01-18-21, 07:54 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | محمد البشرى الخضر | 01-18-21, 08:01 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-18-21, 07:57 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | اخلاص عبدالرحمن المشرف | 01-18-21, 08:14 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Salah Zubeir | 01-18-21, 08:22 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-18-21, 08:23 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-18-21, 08:25 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-18-21, 08:31 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | خضر الطيب | 01-19-21, 01:53 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | HAIDER ALZAIN | 01-18-21, 08:29 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-18-21, 08:35 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | خضر الطيب | 01-18-21, 08:55 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | اخلاص عبدالرحمن المشرف | 01-18-21, 08:35 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-18-21, 08:47 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | خضر الطيب | 01-18-21, 08:51 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-18-21, 08:57 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | يحي قباني | 01-18-21, 09:02 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | HAIDER ALZAIN | 01-18-21, 09:02 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Mahjob Abdalla | 01-18-21, 09:06 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Hassan Farah | 01-18-21, 10:50 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Hassan Farah | 01-18-21, 11:27 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | أحمد الشايقي | 01-19-21, 00:24 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | خضر الطيب | 01-19-21, 00:30 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Haytham Ghaly | 01-19-21, 05:43 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 06:22 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عبدالعظيم عثمان | 01-19-21, 06:29 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عبدالعظيم عثمان | 01-19-21, 06:32 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Haytham Ghaly | 01-19-21, 06:33 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 06:41 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | HAIDER ALZAIN | 01-19-21, 06:37 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Bashasha | 01-19-21, 06:39 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عزالدين عباس الفحل | 01-19-21, 06:38 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 06:48 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | محمد البشرى الخضر | 01-19-21, 06:55 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عبدالعظيم عثمان | 01-19-21, 06:59 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | محمد البشرى الخضر | 01-19-21, 07:04 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 07:02 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Bashasha | 01-19-21, 07:10 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | يحي قباني | 01-19-21, 07:21 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عبدالعظيم عثمان | 01-19-21, 07:24 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | طلحة عبدالله | 01-19-21, 07:32 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 07:29 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Hassan Farah | 01-19-21, 07:29 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | طلحة عبدالله | 01-19-21, 07:36 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Haytham Ghaly | 01-19-21, 07:58 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 07:38 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عبدالعظيم عثمان | 01-19-21, 07:38 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عزالدين عباس الفحل | 01-19-21, 07:44 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Hassan Farah | 01-19-21, 08:02 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 08:15 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 08:21 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 08:26 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 08:30 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 08:37 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Salah Zubeir | 01-19-21, 09:10 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 09:11 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Deng | 01-19-21, 09:32 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | طلحة عبدالله | 01-19-21, 09:25 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | طلحة عبدالله | 01-19-21, 09:40 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Nasser Amin | 01-19-21, 09:53 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | محمد البشرى الخضر | 01-19-21, 10:22 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 10:33 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 10:41 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 10:59 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 11:11 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | HAIDER ALZAIN | 01-19-21, 11:28 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | خضر الطيب | 01-19-21, 11:57 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 12:09 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | HAIDER ALZAIN | 01-19-21, 12:24 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Salah Zubeir | 01-19-21, 12:15 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | جلالدونا | 01-19-21, 12:27 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 12:37 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | طلحة عبدالله | 01-19-21, 02:24 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Hassan Farah | 01-19-21, 01:41 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | muntasir | 01-19-21, 01:46 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | خضر الطيب | 01-19-21, 02:22 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | طلحة عبدالله | 01-19-21, 02:40 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | علاء سيداحمد | 01-19-21, 02:52 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | علاء سيداحمد | 01-19-21, 02:52 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | خضر الطيب | 01-19-21, 03:01 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 04:03 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 04:11 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | طلحة عبدالله | 01-19-21, 04:13 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Hassan Farah | 01-20-21, 06:28 AM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | Nasser Amin | 01-19-21, 04:19 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 04:33 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | طلحة عبدالله | 01-19-21, 04:40 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 04:49 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | طلحة عبدالله | 01-19-21, 05:01 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | خضر الطيب | 01-19-21, 05:41 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 05:58 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 06:19 PM |
Re: حقيقة حقيقة، حكومة حمدوك ما احترمت مواطن � | عمر التاج | 01-19-21, 06:30 PM |
|
|
|